Wat valt onder psychosociale arbeidsbelasting (PSA)?
PSA omvat alle vormen van ongewenst gedrag die de mentale en fysieke gezondheid van medewerkers kunnen beïnvloeden. Dit kan zich uiten in:

• Discriminatie – Ongelijke behandeling op basis van afkomst, geslacht, leeftijd, seksuele geaardheid, etc.
• Seksuele intimidatie – Ongewenst verbaal, non-verbaal of fysiek gedrag van seksuele aard.
• Agressie en geweld – Psychische of fysieke bedreigingen, beledigingen, of gewelddadig gedrag.
• Pesten – Intimiderend gedrag, zoals buitensluiten, roddelen of bespotten, vaak met een structureel karakter.

Dergelijk gedrag kan grote gevolgen hebben voor medewerkers en hun werkplezier. Daarom bieden we concrete oplossingen om een sociaal veilige werkomgeving te waarborgen.

Gedragscode: heldere afspraken over omgangsvormen
Deelnemers aan het Sociaal Fonds Recreatie kunnen gebruik maken van het voorbeeld voor een gedragscode. Deze gedragscode beschrijft hoe in de organisatie met elkaar wordt omgaan, welk gedrag gewenst is en welk gedrag niet wordt getolereerd. De gedragscode helpt niet alleen bij het voorkomen van ongewenst gedrag, maar biedt ook houvast om elkaar op een respectvolle manier aan te spreken.

Momenteel wordt gewerkt aan nieuwe wetgeving die een gedragscode verplicht stelt voor bedrijven met 10 of meer werknemers. Dit betekent dat organisaties vanaf dat moment een duidelijk beleid moeten hebben waarin gewenst en ongewenst gedrag expliciet wordt omschreven.

De gedragscode maakt deel uit van het protocol ongewenste omgangsvormen, dat te vinden is op de pagina over de vertrouwenspersoon.

De vertrouwenspersoon: een luisterend oor en advies
Ondanks alle preventieve maatregelen kan het toch gebeuren dat een medewerker te maken krijgt met grensoverschrijdend gedrag. Daarom kunnen medewerkers bij een onafhankelijke vertrouwenspersoon terecht.

Voor deelnemer van het Sociaal Fonds Recreatie is een speciale vertrouwenspersoon beschikbaar. Medewerkers kunnen hen inschakelen zonder dat de leidinggevende hiervan op de hoogte hoeft te zijn. Alles wat besproken wordt, blijft vertrouwelijk. De vertrouwenspersoon helpt met:

• Het bespreken van de situatie en de mogelijke vervolgstappen.
• Het bieden van emotionele ondersteuning en advies.
• Het begeleiden bij het bespreekbaar maken van het probleem binnen de organisatie.
• Eventueel doorverwijzen naar de juiste instanties of procedures.

In 2025 wordt wetgeving verwacht die het hebben van een vertrouwenspersoon verplicht stelt voor alle organisaties. Dit betekent dat werkgevers vanaf dat moment moeten zorgen dat medewerkers altijd een vertrouwenspersoon kunnen benaderen bij ongewenste omgangsvormen of integriteitskwesties.

Klachtenregeling en klachtencommissie
Wanneer een informele oplossing niet mogelijk is, kan een formele klacht worden ingediend via de klachtenregeling ongewenste omgangsvormen. Dit protocol beschrijft hoe klachten worden behandeld en wie deel uitmaakt van de klachtencommissie.

Ook een voorbeeld klachtenregeling is opgenomen in het protocol ongewenste omgangsvormen en biedt medewerkers duidelijke richtlijnen over hoe zij ongewenst gedrag kunnen melden en welke stappen worden ondernomen om tot een oplossing te komen.

Een cultuur van sociale veiligheid
Een duidelijk beleid met de vertrouwenspersoon als belangrijk ‘vangnet’ is een mooi startpunt. Maar het liefst hoeft uw personeel hier helemaal geen gebruik van te maken. Om dit te bewerkstelligen moet PSA en sociale veiligheid gaan leven in de organisatie. Wij geven u graag enkele ideeën over hoe u hier, preventief, in de dagelijkse praktijk mee aan de slag kunt:

• Leidinggevenden hebben een voorbeeldfunctie. Als zij ongewenst gedrag tolereren of vertonen, is de kans op sociale onveiligheid en meldingen bij de vertrouwenspersoon hoog. Ondersteuning en training voor leidinggevenden op dit gebied kan wenselijk zijn. Bijvoorbeeld door een training Voorkomen en tegengaan ongewenst gedrag.
• Zorg voor open communicatie en een positieve aanspreekcultuur. Dit verlaagt de drempel om knelpunten vroegtijdig te bespreken.
• Schenk voldoende aandacht aan de gedragscode, ook bij on-boarding van nieuwe werknemers.
• Zorg ook dat de rol en de contactgegevens van de vertrouwenspersoon voor iedereen duidelijk en makkelijk toegankelijk zijn.
• Maak wenselijke en onwenselijke omgangsvormen bespreekbaar binnen teams. Bespreek met elkaar wat jullie wel en niet vinden kunnen. 

Meer informatie of hulp nodig?
Wil je meer weten over de gedragscode, de klachtenregeling of heb je behoefte aan een gesprek met de vertrouwenspersoon? Bekijk dan de pagina over de vertrouwenspersoon voor alle contactgegevens en het volledige protocol. Samen zorgen we voor een werkomgeving waar iedereen met plezier werkt!